Lễ hội đền Cửa Ông là một trong những lễ hội lớn nhất tại Quảng Ninh. Tại lễ hội tưng bừng này, du khách sẽ được trải nghiệm không khí hào hùng của dân tộc, tưởng nhớ đến công ơn của những vị tướng đã có công dựng nước và giữ nước.
Đôi nét về lễ hội đền Cửa Ông
Đền Cửa Ông tọa lạc tại phường Cửa Ông (thành phố Cẩm Phả). Khu di tích này có quy mô rộng lớn, cùng lối kiến trúc cổ xưa, đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch xếp hạng là khu di tích lịch sử quốc gia.
Nơi đây cũng đồng thời trở thành một trong những điểm du lịch tâm linh hấp dẫn, thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn của người dân Quảng Ninh. Ngôi đền này xây dựng nên để tưởng nhớ vị thần Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng là một vị tướng đa mưu túc trí của nhà Trần.
Lễ hội đền Cửa Ông thường được tổ chức thường niên từ ngày mùng 2 tháng giêng Âm lịch và sẽ kéo dài tới cuối tháng 3. Vì vậy du khách có thể đến với Quảng Ninh bất cứ lúc nào trong khoảng thời gian này để tham gia lễ hội đền Cửa Ông.
Chính hội sẽ diễn ra vào ngày 3 tháng 2 âm lịch. Đây không chỉ là lúc thực hiện lễ rước tượng, mà còn tổ chức rất nhiều các trò chơi dân gian khác nhau. Tuy nhiên chính hội này không không được tổ chức thường niên mà được tổ chức 2 năm một lần.
Ý nghĩa của lễ hội
Đền Cửa Ông không chỉ có ý nghĩa về giá trị lịch sử, mà còn mang giá trị về nghệ thuật, văn hoá dân tộc. Toàn bộ kiến trúc đền Cửa Ông được xây bằng những loại vật liệu quý giá nhất lúc bấy giờ: đá đúc, gạch Bát Tràng, vữa hồ pha mật, gạch lát nền là loại đất sét nung già, ngói mũi đất nung.
Kiến trúc bên trong đền phỏng theo lối trang trí điển tích: Long, Ly, Quy, Phụng. Phần khung đền cũng là những loại gỗ quý hiếm, chắc chắn: đinh, lim, trắc, gụ. Ngoài ra còn trang trí rất nhiều bức phù điêu, bức trướng, các câu đối bằng chữ Hán, những hoa văn sơn son thếp vàng vô cùng lộng lẫy, bắt mắt.
Lễ hội được tổ chức tại đền Cửa Ông hàng năm có giá trị lớn trong việc bảo tồn, phát huy những nét văn hóa, bản sắc lâu đời của dân tộc, giáo dục và gắn kết cộng đồng. Đến nay lễ hội này đã trở thành một phần trong đời sống tâm linh và sinh hoạt văn hóa cộng đồng của người dân Quảng Ninh, cũng là điểm thu hút khách du lịch.
Những nét đặc sắc của lễ hội đền Cửa Ông
Thông thường, lễ hội đền Cửa Ông bắt đầu với lễ dâng hương tại đền thượng. Sau đó, đoàn rước sẽ đưa Đức Ông vi hành. Đoàn rước tượng bao gồm những người đại biểu, hương tử, Phật tử để rước tượng Đức Ông xuất phát từ sân chính tại đền Hạ sau đó ra miếu thờ đặt ở xã Trác Chân, tên tục thường gọi là Vườn Nhãn. Sở dĩ có tên này vì theo truyền thuyết, vườn nhãn chính là nơi Đức Ông đã trôi dạt vào. Rồi tượng Đức Ông tiếp tục được rước đi dọc đường Nghinh Thần, sau đó quay về sân đền – nơi đang tổ chức lễ hội, tượng trưng việc kết thúc cuộc du tuần của Đức Ông.
Phần lễ này 2 năm sẽ được thực hiện một lần, vào ngày 3 tháng 2 âm lịch. Còn trong suốt thời gian lễ hội gần 3 tháng, du khách có thể đến sân đền thắp nhang cho Đức Ông, vãn cảnh quanh khuôn viên đền và tham gia các trò chơi dân gian.
Phần Hội được tổ chức ở khu vực đền Thượng và đền Hạ trong khuôn viên đền Cửa Ông, với các trò chơi dân gian như: tổ tôm điếm, kéo co, nấu cơm, têm trầu, soạn lễ, chọi gà, bịt mắt đập niêu… Các trò chơi này được rất nhiều người dân địa phương và khách du lịch tham gia, gửi gắm ước nguyện có một năm mới với thật nhiều sức khỏe.
Sau khi các nghi lễ được hoàn thành sẽ là chương trình nghệ thuật được biểu diễn bởi những diễn viên, nghệ sĩ, trong đó có rất nhiều người con của quê hương đất mỏ đã thành danh. Cuối cùng sẽ là màn trình diễn pháo hoa với thời lượng kéo dài trong 15 phút, tạo nên không khí phấn khởi, tưng bừng cho tất cả người dân và du khách thập phương đã về đây dự lễ.